The Girls Table

AKUKHO UMUZI ONGATHUNQI NTUTHU

Babesitsho beqinisile abadala lapho bethi umuzi wonke uthunqa intuthu. Lapho kwakutshiwo ukuthi abantu loba behlalisene bengumdeni loba isigaba balakho ukungaboni ngaso linye. Ukungaboni ngaso linye kuyakwenza ukungavumelani kumbe ukulwa phakathi kwabantu.

Ukungavumelani kumbe sithi ukungaboni ngokufanayo sekudale izinkinga ezinengi ebantwini. Abanye bachithekelwe yimizi, abanye balimaze abanye, abanye babulewe abanye babotshwa basemajele konke kuqale ngokungaboni ngendlela efanayo. Ukungaboni ngaso linye asokulwa kodwa ekucineni kuyadala ukulwa nxa kungabanga lendlela yokuvikela ukulwa loba yokwehlisa izinga lokungazwani.

Ezigabeni esihlala kizo kujwayelekile ukunga zwani ngokwembono (conflict) kodwa ekucineni kwakho konke lokho kuyadingeka indlela zokuletha ukuthula( peace building resolutions). Singenza njani singabomama abatsha ukuncedisana ukuletha ukuthula lapho kungela kuzwisana kuhle ebantwini. Singabomama  silazo yini indlela zokuxazulula izinkinga ezilethwa yikwahlukana kwembono ingabe emizini yethu, emasontweni, ezinhlanganisweni, ezigabeni kumbe elizweni jikelele.

Singomama abatsha balamuhla siphiwe amalungelo alinganayo labobaba(equal rights) angenza ukuthi silethe untshintsho entuthukweni kwelakithi.  Ngokwendalo siyatsho isaga esithi awukho umuzi ungathunqi ntuthu. Ngakho singomama siwucitsha njani umlilo lapho usumemetheka wedlulise amalawulo okungaba yingozi? Intuthu ethunqa ivuse umlilo olobungozi kumele icitshwe. Loba imbono ingehlukakana njani ekucineni ubumbambano ukubambana lokuthula kuyadingeka. Siyintsha yanamuhla asihlomeni ngezikhali zokuletha intuthuko lokuthula sigxile ekuseni lesivumelwano ekucineni ngelani lokwehlukana kwembono.

Omama abanengi bangaphansi kokucindezelwa ngoba bengakwazi ukusukuma balwele ukuthula lapho imbono isehlukana. Ukwehlukana kwembono kungayenza impi enkulu elizweni ikakhulu kungathinta ubuholi kumbe ukwabelana kwezomnotho. Ngubani abacina behlukumeza kakhulu? Omama bacina bedlungulwa abanye bebulawa. Ngokwendalo umuntu wesifazana kaphiwanga amandla alingene labesilisa ma kuliwa. Sibona omama kuyibo abacina belimala kakhulu kungaliwa emva lokungazwani, kungakho singomama asibeni lesibindi sokucitsha umlilo ungakabhebhetheki.

Ukungaboni ngendlela efanayo(conflict), ukuthula(peace) lokwakha indlela zokuhlanganisa imbono (conflict resolution) konke singomama abatsha sikhangelelwe ukuthi sime isibindi sikwazi ukufundisana ngakho.

WRITTEN BY JULIA MOYO